Bạn có biết?
Bề mặt cơ thể của ta, ngoài miệng, mắt và những lỗ khác ra, đều được da che phủ. Diện tích mặt da của một người bình thường ở lứa tuổi trưởng thành khoảng 1,5 – 2 m2, trọng lượng da chiếm khoảng 16 trọng lượng cơ thể. Tầng trên của da là lớp biểu bì rồi đến da trong, các tổ chức dưới da của tầng dưới gắn liền với các tổ chức khác trong cơ thể. Lông, tóc, móng tay, móng chân, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn là những cơ quan phụ của da. Chúng cùng kết hợp với nhau khiê n cho da trở thành một cơ quan có nhiê u chức năng.
Da của cơ thể mềm như một màng trắng tự nhiên, bảo vệ các tổ chức và các cơ quan trong cơ thể tránh hiện tượng kích thích và gây tổn thương do bên ngoài. Da gồm có lớp cơ gốc ngoài cùng chứa chất keo, rồi đến lớp cơ có tính đàn hồi và cuối cùng là lớp mỡ dưới da, dai và giàu tính đàn hồi, mềm nhưng có sức căng, khiến cho da chịu được cọ xát, co kéo, đè nén, va đập và chấn động.
Tế bào da được tổ chức dày đặc, liên kết chặt chẽ với nhau, bề mặt da được che phủ bởi một lớp mỡ cực mỏng khiến cho da có tính axit yếu. Chất này ngăn cản có hiệu quả các vi khuẩn, độc tố bệnh từ mặt da xâm nhập vào cơ thể, còn đề kháng được sự phân cực của các chất hoá học khác. Da có thể ngăn ngừa nước trong cơ thể không thoát ra ngoài, khiến cho con người chịu đựng được môi trường bên ngoài, đồng thời cũng có thể ngăn ngừa nước từ bên ngoài thẩm thấu vào cơ thể, cho nên ta có thể tă’m dưới nước mà không bị nước ngấm vào da. Các tê’ bào sắc tố đen và các hạt màu đen trong da có khả năng hấp thụ tia tử ngoại, làm cho ta tránh được sự tổn thương do ánh nắng Mặt Trời gây nên.
Da là một cơ quan cảm giác của cơ thể
Giống như mắt, tai, mũi, lưỡi, da cũng là một cơ quan cảm giác của cơ thể. Nó không ngừng cảm nhận mọi sự biến đổi phát sinh ở bên ngoài, khiến cho ta hiểu được chính xác môi trường chung quanh. Khi tìm đồ vật, cơ quan xúc giác sẽ làm cho ta biết được đã đụng vào đồ vật đó chưa. Khi thời tiết biến đổi, cảm nhận về độ nóng sẽ cho ta biết nóng hay lạnh. Các cơ quan cảm giác trong da và đầu cuối thần kinh thông qua hệ thần kinh truyền những tín hiệu khác nhau lên đại não.
Đại não sau khi phân tích và tổng hợp sẽ đi đến những cảm giác phức hợp rất đa dạng và kì diệu về nóng lạnh, đau ngứa, mềm cứng, thô mịn, v.v… Cơ thể nếu thiếu cảm giác này thì khó mà tránh được những tổn thương do ngoại giới gây ra.
Da còn là “bộ máy” bảo vệ nhiệt độ ổn định của cơ thể. Khi thân nhiệt quá cao, các mạch máu da sẽ giãn ra, nhiệt độ da tăng cao, mồ hôi ra nhiều, giúp tản nhiệt tốt. Khi trời lạnh, mạch máu da co lại, mồ hôi không tiết ra để duy trì sự ổn định của nhiệt độ cơ thể.
Da thông qua tuyến bã nhờn và tuyến mồ hôi để bài tiết mỡ và mô hôi. Mỡ ngăn ngừa cho da không bị khô nẻ và làm nhuận lông, da. Bài tiết mồ hôi ngoài việc làm giảm thấp thân nhiệt còn có thể đào thải chất độc. Da còn có chức năng hô hấp. Người ta dùng thuốc bôi ngoài bôi lên da là dựa theo nguyên lí này.
Thực ra, chức năng của da không chỉ có thế, cho nên da không những có diện tích lớn, trọng lượng nhiều mà còn có những chức năng đa dạng mà các cơ quan khác không thể so sánh được. Do đó da được mệnh danh là cơ quan lớn nhất trong cơ thể cũng không có gì là nói quá.