Vì sao gọi Mỹ là “Quê hương gió rồng cuốn”?

Khám phá Trái đất – 10 vạn câu hỏi vì sao

Gió rồng cuốn (vòi rồng) thuộc loại thời tiết thiên tai. Nước Mỹ hằng năm phát sinh từ 1000 – 2000 trận gió rồng cuốn, bình quân mỗi ngày có năm trận. Hơn nữa gió rồng cuốn ở Mỹ không những nhiều về số lượng mà cường độ cũng lớn. Ví dụ ngày 3 tháng 4 năm 1974 ở phía tây nam cách Chicagô 89 km đã có một trận gió rồng cuốn rất mạnh. Trong vòng hai ngày xuất hiện 148 lần, tài sản tổn thất khoảng 500 triệu đô la, chết 315 người.

Ở Mỹ dễ xuất hiện gió rồng cuốn là vì vị trí địa lý, điều kiện khí hậu và đặc điểm thời tiết ở đó gây nên. Nước Mỹ phía đông giáp Đại Tây Dương, phía tây là Thái Bình Dương, phía nam là vịnh Mêhicô. Hơi nước không ngừng từ ba phía đông, tây và nam bay vào nước Mỹ. Hơi nước nhiều, các đám mây giông dễ hình thành và phát triển. Khi những đám mây này đạt đến cường độ nhất định thì sẽ sản sinh ra gió rồng cuốn.

Theo thống kê thì ở Mỹ hầu hết các bang trong lục địa đều từng phát sinh loại gió này. Nước Mỹ chủ yếu ở trung vĩ độ, mùa xuân và hè thường chịu khí áp cao của nhiệt đới khống chế, cho dù mùa thu và mùa đông cũng thường chịu ảnh hưởng vùng biên của nó.

Đọc Thêm:  địa lý nhân văn

Vùng biên miền Tây của khí áp cao á nhiệt đới là vùng khí đối lưu hội tụ bốc lên rất mạnh, hơn nữa khí áp cao á nhiệt đới ở miền Nam và miền Tây là vùng có luồng khí hoạt động mạnh, nó có thể liên tục thổi vào nước Mỹ luồng không khí ấm và ẩm ướt từ Đại Tây Dương và vịnh Mêhicô. Đó là điều kiện bổ sung thêm để sản sinh mây giông. Mây giông không ngừng phát triển nhanh chóng, cho nên kèm theo sinh ra gió rồng cuốn.

Gió rồng cuốn ở Mỹ nhiều nhất là vùng giữa miền Tây, phần nhiều xuất hiện vào mùa xuân. Qua thống kê 29 năm gần đây, trong số hai vạn trận gió rồng cuốn ở Mỹ, có khoảng 54% phát sinh vào mùa xuân, trong đó ngày 3 tháng 4 xuất hiện 235 lần. Tháng 5 khí áp cao á nhiệt đới khống chế nước Mỹ, ở miền Tây vừa đúng lúc cột khí áp ngưng lại vùng giữa miền Tây, lúc đó gió đông nam đưa đến một lượng lớn không khí ấm và ẩm thấp từ vịnh Mêhicô thổi từ phía nam sang phía bắc.

Trong không khí có nhiều hơi nước, lại có sự đối lưu lên xuống mạnh mẽ, cho nên các đám mây giông phát triển nhanh, do đó hình thành nhiều trận gió rồng cuốn. Tháng 6 một lượng lớn không khí ấm và ẩm ướt chuyển động về phía bắc đến bang Nebraska. Tháng 7 một bộ phận chuyển sang Canađa, đến đó thì số trận gió rồng cuốn ở Mỹ mới giảm đi rõ rệt.

Đọc Thêm:  Ngày nay làm thế nào để biết được khí hậu cổ xưa?

Con đường thứ hai của gió rồng cuốn là từ tây nam đến đông bắc, từ miền Tây bang Arkansas qua tây bắc bang Missouri đến miền Trung bang Indiana. Hai khu vực này tập trung gió rồng cuốn là vì luồng không khí ấm và ẩm ướt từ vịnh Mêhicô thổi đến gặp phải sự chuyển động đi lên mạnh mẽ của khí áp cao á nhiệt đới mà gây nên.

Ở đây cần phải nhấn mạnh, theo thống kê 50 năm gần đây, trên bầu trời nước Mỹ số lần gió rồng cuốn phát sinh đã tăng thêm 35 lần. Có lúc không có mây giông nhưng cũng phát sinh gió rồng cuốn. Loại gió đặc biệt này gọi là gió rồng cuốn không mây chiếm khoảng một nửa. Hiện tượng kỳ lạ này được hình thành như thế nào? Một số nhà khoa học do tò mò đã nghiên cứu, tìm hiểu. Hiện tượng này có liên

quan mật thiết với số lượng ô tô chạy trên đường ngày càng tăng gây nên. Trên trục đường giao thông chính của Mỹ thường không dưới hai triệu ô tô con hoạt động, hơn 60 vạn xe tải chạy suốt ngày đêm. Giao thông ở Mỹ đi theo bên trái, mỗi lần hai chiếc ô tô chạy với tốc độ cao tránh nhau sẽ hình thành luồng xoáy không khí ngược chiều kim đồng hồ.

Luồng xoáy không khí của hàng triệu xe ô tô cộng lại sẽ hình thành những vùng xoáy cực mạnh. Những vùng xoáy đó khi gặp điều kiện hệ thống thời tiết thuận lợi, như nhiệt độ và độ ẩm của không khí cao sẽ tạo nên gió rồng xoáy.

Đọc Thêm:  Vì sao nhiệt độ trong các thành phố cao hơn ngoại ô?

Viết một bình luận