Khám phá Thực Vật – 10 Vạn câu hỏi vì sao
Thực vật bậc cao là do nghìn vạn tế bào tập hợp thành, những tế bào này lớn đều đã phân hoá, mỗi tế bào có chức năng độc đáo riêng, từ đó khiến cho chúng có tính chất dựa vào nhau, không thể độc lập. Ngoài ra, giữa các tế bào còn có chất như chất keo quả dính các tế bào lại thành một khối, muốn tách chúng ra là rất khó khăn. Sự phát triển của khoa học hiện đại, cuối cùng đã tìm thấy phương pháp tách rời chúng ra.
Phương pháp cụ thể: ngắt một chiếc lá trên cây, tuỳ ý cắt ra một miếng lá nhỏ bất kì. Cho miếng lá này lên trên chất cấy vi sinh vật nhân tạo, làm cho nó dài ra thành một vòng tế bào gọi là tổ chức callus. Tế bào này mất đi đặc tính của tế bào phân hoá, hai bên không phụ thuộc vào nhau, chúng là tế bào của sự tách rời lại chuyển chúng vào trong dịch nuôi dưỡng, tăng sự chấn động mạnh, sẽ có một vài tế bào đơn từ tổ chức callus rụng ra trở thành rất nhiều tế bào sống đơn lẻ. Gần đây, con người đã tìm thấy phương pháp tốt hơn để phân li tế bào đơn đó, sử dụng “dung môi xenlulo” để phân li tế bào.
Mọi người đều biết, mặt ngoài của tế bào thực vật là vách tế bào. Vách tế bào chủ yếu là do chất xenlulo tạo thành, mà dung môi xenlulo có thể hoà tan chất xenlulo. Sau khi vách tế bào tan ra, từng chất nguyên sinh liền phân li tự do vào dung dịch. Chất nguyên sinh đơn trong điều kiện nuôi dưỡng thích hợp, lại có thể sinh vách tế bào mới mà trở thành tế bào hoàn chỉnh. Như vậy, có thể đạt được lượng lớn tế bào đơn lẻ phân li.
Phân li tế bào sống đơn lẻ là một kĩ thuật rất quan trọng, nó khiến cho thực vật từ đó có thể được tiến hành nuôi trồng và sinh sôi giống như vi sinh vật. Rất nhiều thành quả có ý nghĩa trong nuôi dưỡng và nghiên cứu vi sinh vật đều có thể dẫn tới nghiên cứu và nuôi trồng thực vật, khiến cho phương pháp trồng trọt và phương pháp nghiên cứu thực vật xảy ra cuộc cách mạng từ trước tới nay chưa từng có.
Công việc này chỉ vừa mới bắt đầu, muốn thực hiện chính xác việc vi sinh vật hoá trong nuôi cấy thực vật còn có rất nhiều vấn đề phải khắc phục và cần mọi người giúp sức. Khi hạt giống của thực vật có được điều kiện môi trường cần thiết như đất, nhiệt độ, độ ẩm, không khí… thích hợp sẽ ra cây mới, sau đó tiếp tục sinh trưởng phát dục, cho đến khi ra hoa kết quả và truyền giống cho đời sau. Tất cả các giai đoạn đều không thể xa rời “sự ban ân” của tự nhiên.
Vậy, tách rời những vùng đất rộng lớn, vào trong những chiếc ống nghiệm thuỷ tinh có thể trồng ra được thực vật không? Thực tiễn chứng minh là có thể được. Ngay từ những năm 50 của thế kỉ XX, các nhà khoa học thông qua những việc khống chế chất cấy vi sinh vật và điều kiện gây giống nuôi tổ chức callus của cây cà rốt thành một cây nhỏ. Cho đến nay, cùng với sự phát triển của kĩ thuật gây giống có tổ chức đã có hơn 250 cơ quan hoặc tổ chức thực vật, thậm chí tế bào thể có thể tách rời cây mẹ, sinh trưởng, sinh sôi trong chất cấy vi sinh vật vô trùng trong ống nghiệm, cuối cùng hình thành cây hoàn chỉnh.
Cây được nuôi trồng trong ống nghiệm không chỉ có các loài thực vật thân cỏ như cây thuốc lá, cây lúa, mì, cà, dứa, mà còn có cả mầm cây non của những cây thân gỗ như cam, quýt, cây dương, cây cao su ba lá… Hiện nay, việc nuôi trồng cây con trong ống nghiệm trở thành một phương pháp quan trọng để con người gây được giống tốt.