Các khu vực của đại não được phân công như thế nào?

Các khu vực của đại não được phân công như thế nào?
Cơ thể người – Các khu vực của đại não được phân công như thế nào?

Bạn có biết?

Các khu vực khác nhau của đại não đều có chức năng riêng, có khu thị giác, khu thính giác, khu tiếng nói, khu tư duy, v.v… Sự làm việc hài hoà giữa các khu này sẽ điều khiển toàn bộ cuộc sống của chúng ta.

Quá trình tìm hiểu chức năng các khu đại não, ban đầu nhờ vào việc nghiên cứu một số bệnh đặc biệt mà biết được. Việc phát hiện khu tiếng nói trong đại não là ví dụ tiêu biểu nhất. Năm 1861, nhà giải phẫu thâ’n kinh háp, on Broca, ch ẩn đoán và điều trị cho một bệnh nhân câm. Bệnh nhân này nghe thì hiểu được, cơ quan phát âm không có bệnh gì, nhưng ngoài âm “tan” ra không thể nói được một âm nào khác. Sáu ngày sau bệnh nhân bị chê’t. Kê’t quả giải phẫu não chứng tỏ phâ’n não bên trái trán bị tổn thương nghiêm trọng.

Nghiên cứu tiếp 8 bệnh nhân tương tự, Broca đê’u nhận được kê’t quả tương tự. Khu vực này về sau được gọi là “nềp nhăn Broca”. Mấy năm sau, một bác sĩ người áo tên là Venik đã phát hiện một dạng trở ngại về tiếng nói khác. Bệnh nhân này có thể phát âm rõ ràng các từ đơn, khi nói ngữ pháp không sai, nhưng giọng nói lại bị ngọng, không ai nghe rõ được. Loại bệnh này do vị trí ở trán của đại não (khu Venik) bị tổn thương. Hai khu vực này là khu vực chính của tiếng nói.

Đọc Thêm:  Cách nói "người khoẻ mọc tóc người yếu mọc móng tay có cơ sở khoa học không?

Việc tìm hiểu về chức năng vùng trán của đại não là một sự kiện bất ngờ tương tự. Giữa thế kỉ XIX, khi nước Mĩ xây dựng đường să’t với quy mô lớn, ở orment miê n Đông Bă c Mĩ, có m ột công nhân đường să’t tên là Keyci. Bẩm sinh anh ta hiền lành, vui tính và hay giúp đỡ người khác. Một hôm khi dùng thanh să’t để tra thuốc nổ, không may một đô’m lửa bất ngờ rơi vào làm thuốc nổ tung. Lúc đó đầu Keyci đang hơi nghiêng, tiếng nổ hất thanh să’t thúc lên bên trái trán, hướng sang bên trái đầu, làm cho xương sọ phía trước bị thương nghiêm trọng.

Keyci hôn mê. điều làm cho người ta ngạc nhiên là sau khi tỉnh dậy, anh ta vẫn không mất cảm giác và vận động bình thường. Nhưng dần dần tính cách anh ta thay đổi rất rõ. Keyci trở thành người ngạo mạn, ngang tàng, cô độc, không quan tâm đến ai, hành vi rất quái dị. Bệnh tình đó gợi cho các nhà khoa học một giả định :phâ’n não vùng trán có liên quan m ật thiết với tính cách và năng lực tư duy của con người.

Chức năng khu hải mã

Việc nghiên cứu về chức năng khu hải mã (một khu vực trong não có hình giô ng hải mã) có liên quan với trí nhớ được phát hiện muộn hơn nhiều, nhưng cũng là một sự tình cờ kì diệu giống như những phát hiện ở trên. Giữa thế kỉ XX, các bác sĩ thường dùng phương pháp cắt bỏ khu hải mã và khu não lân cận để chữa chứng động kinh. Năm 1953, bác sĩ Monthơliơ, người Canađa làm phẫu thuật này có một bệnh nhân 27 tuổi, quả nhiên chữa được bệnh động kinh, nhưng đồng thời lại gây nên một hậu quả nặng nề khác. Đó là tuy bệnh nhân vẫn giữ được trí nhớ như trước khi phẫu thuật, nhưng anh ta chỉ nhớ được một thời gian râ t ngă n.

Đọc Thêm:  Vì sao miệng vết thương gặp phải chất mặn thì có cảm giác xót?

Ví dụ khi nói chuyện với người khác, sau đó anh ta liền quên ngay, không thể nhớ nổi đã nói chuyện với ai, thậm chí anh ta không biết được mình đang ở đâu, vì sao lại ở đây. Anh ta hầu như mất hoàn toàn khái niệm về thời gian, thậm chí không biết rõ mình bao nhiêu tuổi. Vì vậy, anh ta chỉ có thể làm một số động tác đơn giản, tức thời và không làm được việc gì khác nữa. Tình hình đó kéo dài 28 năm (đến năm 1981) vẫn không có gì thay đổi. Rõ ràng trí nhớ của con người có liên quan mật thiết với khu hải mã.

Tương tự, nều não chẩm bị tổn thương thì thị giác sẽ có vấn đê’, khu vực não quản lí sự vận động nều bị tổn thương sẽ gây trở ngại cho vận động.

Kĩ thuật chụp cắt lớp bằng luồng chiếu poitron (T)

Mấy năm gần đây, các nhà khoa học còn phát minh một kĩ thuật mới, có thể không cần mở hộp xương sọ, không cần gây cho não tổn thương mà vẫn có thể tiến hành nghiên cứu chức năng các khu vực khác nhau của đại não. điều đó đã làm nhận thức sâu thêm về chức năng của các khu vực. Kĩ thuật chụp cắt lớp bằng luồng chiếu poitron (T) chính là một trong những ứng dụng đó. Như ta đã biết, tế bào thâ’n kinh hoạt động càng mạnh thì lượng tiêu hao gluco càng nhiều.

Đọc Thêm:  Vì sao lại xuất hiện đứa trẻ có lông?

Kĩ thuật T chính là lợi dụng nguyên lí này, thông qua các hoạt thể để xác định tình hình hấp thu và đào thải đường gluco của các tế bào thâ’n kinh, từ đó mà hiểu được hoạt động của các khu vực đại não. Những nghiên cứu này chứng tỏ các khu vực của đại não tuy có sự phân công khác nhau, nhưng khi thực hiện một chức năng nào đó luôn đòi hỏi nhiê u khu vực cùng tham gia.

Các khu vực sẽ phối hợp với nhau bằng một phương thức nào đó để hỗ trợ hoàn thành nhiều dạng chức năng khác nhau. Chức năng tiếng nói là một ví dụ có tính tiêu biểu. Nhà nghiên cứu để cho người thí nghiệm tỉnh táo, vẫn nghe, nhìn, nói các đơn âm khác nhau, đồng thời dùng phương pháp T để kiểm tra hoạt động của đại não. Kết quả phát hiện được khi nghe, nhìn và nói các đơn âm đê’u có mấy khu vực đồng thời hoạt động, nhưng sự hoạt động của các khu vực không giống nhau.

Đặc biệt thú vị là khi nói một động từ và một danh từ thì sự hoạt động của não cũng như nhau. Những người thạo hai ngôn ngữ, đối với những danh từ của hai ngôn ngữ khác nhau có cùng hàm nghĩa thì khu vực não chứa hai thứ tiếng cũng khác nhau. Hơn nữa, tuy chức năng tiếng nói chủ yếu là do não trái điều khiển, nhưng khu vực tương ứng của não phải cũng tham gia điều khiển về độ cao thấp của giọng nói. Vì vậy, một khi những khu vực này bị tổn thương thì chúng ta không thể diễn đạt tiếng nói một cách sinh động được.

Đọc Thêm:  Khai thác bán cầu não phải có lợi gì?

Viết một bình luận